اگر کمی هم با مباحث عمران و ساختمان آشنا باشید، احتمالا می دانید که از مهم ترین اصول و نکات مهم که رعایت کردن آن ها سبب کاهش صدمات وارده بر ساختمان و جان افراد خواهد شد، رعایت روش های مقاوم سازی ساختمان در ساخت و ساز ها است. جالب است بدانید در این میان، حتی ساختمان های بتنی با آن میزان مقاومت بالا هم در امان نیستند و ممکن است به مرور زمان و به دلیل دلایل مختلف دچار آسیب هایی شوند که در نهایت، مقاومت ساختمان در برابر حوادث هایی همانند زلزله به شدت کاهش خواهد یافت. همه این عوامل و نگرانی ها، باعث شد تا محتوای این مقاله را به صورت اختصاصی به روش های مقاوم سازی ساختمان اختصاص دهیم.
در سال های اخیر یکسری حوادث تلخ همانند زلزله در استان هایی همانند کرمانشاه اتفاق افتاد و سبب ایجاد خسارت های فوق العاده سنگین به ساختمان ها و سازه ها از نظر مالی و دشوارتر از آن، خسارت های جانی شد. به همین دلیل استفاده از تمامی روش هایی که می توانند میزان مقاومت یک سازه را در برابر چنین حوادثی افزایش دهند، ضروری است.
با زلزله هایی که در چند ساله گذشته در استان های مختلف اتفاق افتاد و میزان خسارت هایی که بار آمد، به راحتی می توان نتیجه گرفت که درصد بالایی از ساختمان های ساخته شده عملکرد لرزه ای مناسبی نداشته و این مشکل به چهار دلیل به وجود آمده است. این چهار دلیل عبارت اند از:
ساختمان ها و نیاز آن ها به مقاوم سازی به چهار دسته ی کلی تقسیم می شوند که عبارت اند از:
– دسته اول از این ساختمان ها، مواردی هستند که در آنها به هیچ عنوان امکان انتقال دادن تجهیزات مختلف وجود ندارد، اما عملکرد آنها در برابر زلزله و لرزش باید حفظ شود. از جمله مثال هایی که برای این نوع ساختمان ها می توان زد، ساختمان های مراکز درمانی، ایستگاه های مختلف مخابرات و تلویزیون پالایشگاه ها و… هستند.
از مهم ترین نکاتی که در این باره باید مورد توجه قرار داد، این است که مقاوم سازی ساختمان های دسته اول و دوم بر عهده افراد نیست و دولت باید به این امور رسیدگی کند. دسته سوم ساختمان ها به طور معمول با مشارکت دولت و مردم مقاوم سازی میشود و دسته چهارم بر عهده افراد سازنده خواهد بود. توجه داشته باشید که مقاوم سازی ساختمان های دسته چهارم نقش بسیار مهمی را در کاهش میزان تلفات و خسارت های جانی و مالی هنگام وقوع حادثه هایی همانند زلزله ایفا می کنند.
در این بخش مقاله از سایت Iagco، به بررسی روش های مورد استفاده جهت افزایش سطح مقاومت ساختمان ها اشاره خواهیم کرد.
شش روش اصلی با هدف افزایش سطح مقاومت ساختمان وجود دارد که عبارت اند از:
این روش مقاوم سازی معمولا در ساختمان های بتنی مورد استفاده قرار گرفته می شود و همانطور که از نام این روش مشخص است، یک دیوار برشی اضافه می شود. به بیان کاملا ساده و قابل فهم، دیوار های برشی قدرت مقابله کردن با برش های افقی و لنگر واژگونی را دارا هستند و این می تواند مقاومت ساختمان را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد.
همچنین این مورد، یکی از اولین روش هایی است که با هدف افزایش مقاومت به یک سازه انجام می شود و البته در طی اجرای آن یکسری مشکلات نیز وجود دارد. برای مثال معماری های خاصی وجود دارند که اجازه ی اجرای دیوار برشی را نمی دهند. در بسیاری از مواقع اضافه کردن دیوار، بررسی فضای تخصیص داده شده ی کاربری را به مقدار قابل توجهی کاهش می دهد. از دیگر معایب این روش، هزینه ی پیاده سازی نسبتا بالای آن است.
برای آشنایی با انواع مصالح ساختمانی پیشنهاد می کنیم مقاله مصالح ساختمانی را مطالعه کنید.
در چند سال اخیر، این روش مقاوم سازی مورد توجه بسیاری از مهندسین و افراد فعال در صنعت ساخت و ساز قرار گرفته است. تحقیقات فراوانی در این زمینه انجام شده است و از روش های بسیار متنوعی برای اجرای بادبند های فلزی استفاده می شود. بهترین روش هایی که می توان برای اجرای بادبند فلزی در ساختمان های بتنی مورد استفاده قرار گرفته می شوند عبارت اند از:
دمپرها که با نام دیگر میراگر نیز شناخته می شوند، با هدف جذب کردن انرژی های وارد شده به ساختمان تولید و مورد استفاده قرار می گیرند و معمولا در مکان هایی همانند قسمت های مهاربندی ساختمان، اتصال های موجود، اجزای غیر سازه ای و … نصب می شود. اما رایج ترین روش استفاده، به کاربردن آن در مهاربند است. همچنین در بسیاری از موارد، این اتلاف گر های انرژی با ملاحظات خاصی در یک ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند تا نمای ساختمان دچار مشکل نشود.
در این روش، از مواد کمپوزیت به صورت پلیمر هایی که با استفاده از الیافت مسطح شده اند، استفاده می شود. امروزه روش FRP یا همان Fiber Reinforced Polymers به مقدار قابل توجهی مورد استفاده قرا گرفته می شود. Fiber Reinforced Polymers جایگزین ایده آلی برای استفاده از روش های سنتی است. مصالح مورد استفاده ی FRP در ترکیب موادی همانند الیاف و زرین به عمل می آیند. زرین اپوکسی یکی از بهترین موادی است که می تواند نقش مهمی را در افزایش سطح مقاومت ساختمان ایفا کند.
یکی دیگر از روش های مقاوم سازی ساختمان، استفاده از ژاکت یا همان پوشش های بتنی و فلزی است که می توانند در دیوارهای برشی، ستون ها و تیرها مورد استفاده قرار بگیرند. شیوه های اجرایی این پوشش ها به این صورت انجام می شود که سوراخ هایی با فاصله های مشخص در اطراف المان های ساختمان ایجاد خواهد شد. پس از به اتمام رسیدن این کار، با استفاده از یک مش فولادی پیرامون المان بافته شده و در نهایت سوراخ هایی که ایجاد شده بود را با استفاده از یکسری چسب اپوکسی می پوشانند.
نتیجه گیری
مقاوم سازی ساختمان ها با هدف کاهش و از بین بردن میزان خسارت هایی است که هنگام وقوع اتفاق هایی همانند زلزله به یک ساختمان وارد می شود. روش های مقاوم سازی ساختمان ها با توجه به نوع ساختمان متقاوت بوده و هر کدام از روش ها مزایا و معایب خاص خود را در مقایسه با روش های دیگر دارا هستند.