همیشه یکی از نکات و معیارهای مهمی که هنگام انتخاب بلوکهای ساختمانی به چشم میخورد، اندازه و میزان ضریب انتقال حرارت بلوک یا همان (W/mK) است. این مسئله همیشه برای افراد و پیمانکارها یک دغدغه محسوب شده و البته دانستن این مقیاس برای آنها، یک مسئله کاملا مهم و ضروری تلقی میشود.
درست حدس زدید؛ موضوع اصلی این مقاله تخصصی، بررسی و مقایسه ضریب انتقال حرارت انواع بلوک خواهد بود. البته به دلیل اینکه موضوع اصلی را بهتر و راحتتر درک کنید، قصد داریم در ابتدا مفهوم ضریب انتقال حرارت و مکانیزمهای مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم و سپس به موضوع اصلی بپردازیم. پس پیشنهاد میکنیم تا پایان مقاله افتخار همراهی را به ما بدهید.
اگر بخواهیم به زبان علمی توضیح دهیم، انتقال حرارت از یک جسم گرمتر به یک جسم سردتر، بهترین تعریف برای این مقیاس است. معمولا حرارت از جسمی با دمای بالاتر به جسمی با دمای پایین تر منتقل خواهد شد.
در نتیجه انتقال حرارت، ناشی از وجود اختلاف دماست و دقیقا به همین علت نرخ انتقال حرارت، به میزان اختلاف دما بر واحد طول بستگی دارد. توجه داشته باشید که هر چه اختلاف دما بین دو سیستم زیادتر باشد، نرخ انتقال حرارت افزایش خواهد یافت.
البته یک تعریف دیگر هم برای این ضریب انتقال وجود دارد. ضریب انتقال حرارت، بیان کنندهی نرخ انتقال حرارت بین یک سطح جامد و سیال اطراف به روش همرفت است. اگر با این روش آشنا نیستید، نگران نباشید زیرا در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
همرفت یا جابجایی، یکی از روشهای انتقال حرارت به حساب میآید و علاوه بر داخل یک سیال، میان دو جسم که فقط یکی از آنها سیال باشد نیز، اتفاق میافتد.
به طور کلی در همهی امور، دانستن اطلاعات پیشزمینه و پایهای کاملا ضروری بوده. دقیقا به همین دلیل است که قبل از پرداختن به مبحث مقایسه ضریب انتقال حرارت انواع بلوک، میخواهیم مکانزیمهای مختلف انتقال حرارت را مورد بررسی قرار دهیم تا آگاهی شما دوستان در این زمینه تکمیل شود.
همانطور که به آن اشاره نمودیم، به مقدار حرارت منتقل شده در اثر وجود گرادیان دما بین دو جسم، ضریب انتقال حرارت گفته میشود. از این رو، انتقال حرارت بین دو نقطهی گرم و سرد تحت 3 مکانیزم به نامهای تشعشع (Radiation)، هدایت (Conduction) و جابجایی (Convection) صورت میگیرد که در ادامه هر کدام از آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تشعشع (Radiation): توجه داشته باشید که اگر دو یا چند جسم که از سطح خود انرژی منتشر میکنند و به اصطلاح در معرض دید هم قرار دارند، با مقداری از انرژی تابش شده هر سطح برخورد کند، عملیات تبادل حرارت به وقوع خواهد پیوست. نتیجهی همهی این اتفاقات، باعث به وجود آمدن روش انتقال حرارت تشعشعی میشود. پس به راحتی میتوان نتیجه گرفت که انتقال انرژی بین دو سطح، به صورت امواج الکترو مغناطیس صورت میگیرد. به این نکته مهم دقت داشته باشید که این نوع از انتقال حرارت، در همهی اجسام و در دماهای بالاتر از صفر مطلق وجود خواهد داشت.
هدایت (Conduction) : همیشه به این صورت بوده که اگر دمای بخشی از جسم از بخش دیگر آن بیشتر باشد، حرارت از بخش گرمتر به طرف بخش سردتر جریان خواهد یافت. در ادامهی این انتقال، انرژی حرارتی به صورت جریان الکترونهای آزاد و انرژی ارتعاشی ذرات جسم به ذرات مجاور در دمای پایینتر، تغییر شکل میدهند. در نتیجه، فرایند هدایت ایجاد میشود. البته به این نکته توجه داشته باشید که در مبحث انتقال حرارت از نوع هدایتی، همیشه واسطه انتقال حرارت ساکن خواهد بود و دقیقا به همین علت است که شدت این نوع از انتقال حرارت، مقدار گرمای منتقل شده در واحد زمان تلقی میشود.
جابجایی (Convection) : آخرین مکانیزم انتقال حرارت، به انتقال جابجایی مشهور است. قبل از هرچیزی باید به این نکته اشاره داشته باشیم که ضریب انتقال حرارت جابجایی، یک کمیت کاملا مقداری به حساب آمده و در نتیجه به جهت بستگی نخواهد داشت. بلکه به هندسه سطح جسم جامد، نوع حرکت سیال و سرعت حجمی سیال وابسته است. به طور کلی، اگر سطح جسمی در مجاورت سیالی با دمای بینهایت قرار گیرد، بین جسم و سیال حرارتی مبادله میشود که به آن انتقال حرارت جابجایی میگویند. برای مثال اگر دمای جسم نسبت به دمای سیال زیادتر باشد (مانند شوفاژ، هوای اتاق)، انتقال حرارت جابجایی از جسم به سیال در کمترین زمان ممکن انجام خواهد شد. در مقابل، اگر دمای جسم نسبت به سیال کمتر باشد (مانند هوای اتاق، شیشه سرد پنجره) انتقال حرارت جابجایی از سیال به جسم صورت خواهد گرفت. علاوه بر موارد ذکر شده، با اقداماتی مانند افزایش ضریب انتقال حرارت جابجایی، ایجاد تلاطم بالا در سرعت جریان سیال و بوجود آوردن موانع روی سطوح جسم جامد، میتوان انتقال حرارت از نوع جابجایی را به طور چمشگیری افزایش داد.
ممنون که تا اینجای مطلب با ما همراه بودهاید. امیدواریم به خوبی مفهوم ضریب انتقال حرارت را درک کرده و با مکانیزمهای آن به صورت مختصر آشنا شده باشید. حال در ادامه به مقایسه ضریب انتقال حرارت انواع بلوک خواهیم پرداخت.
1- بلوک سبک سیمانی: همانطور که احتمالا میدانید، بلوکهای سبک، از سنگدانههای با چگالی کمتر از 1680 کیلوگرم برمترمکعب مانند لیکا (رس و شیل منبسط شده)، پوکه سنگ معدن پامیس، پرلیت و سنگ پا و البته از اختلاط دانههای سبک موارد ذکر شده با سنگدانههای معمول مخصوصا ماسه ساخته میشوند.
2- بلوک سفالی: برای ساخت این نوع از بلوک نیز، معمولا از خاک رس و دیگر افزودنیهای مشابه مانند آهک استفاده میشود. بلوکهای سفالی، اکثرا در قسمتهای غیر باربر ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند و در نوع دیواری و سقفی به فروش میرسند.
بررسی ضریب انتقال حرارت در بلوک سفالی براساس ضخامت
3- بلوک سیمانی سبک: بلوک سبک، یکی از انواع بلوکهای سیمانی محسوب شده و در ساخت آن، به جای سنگدانههای معمولی از سنگدانههای سبک رسی استفاده میشود.
سخن پایانی
از ابتدای این مقاله تا انتهای آن، سعی نمودیم مفیدترین تجربیات ممکن را برای شما عزیزان شرح دهیم. توجه داشته باشید که ضریب انتقال حرارت یک مسئله کاملا جدی بوده و به همین دلیل است که در هنگام انتخاب نوع بلوک، باید دقت زیادی به آن شود. امیدواریم محتوای این مقاله برایتان مفید واقع شده باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال می توانید از بخش نظرات اقدام کنید. کارشناسان IAGCO در سریعترین زمان ممکن به شما پاسخ خواهند داد.