اشخاص فعال در صنعت ساختمان باید دانش کافی در مورد مواد و مصالح ساختمانی داشته باشند تا بتوانند سازه‌های بهینه و مطابق با استانداردهای ساختمانی ایجاد کنند. از گذشته تا به امروز، مصالح رایجی مانند چوب، سیمان، آجر و بتن در احداث ساختمان‌ها استفاده شده است. با این حال، در ساختمان‌سازی مدرن، از مصالح جدیدی مثل بلوک سبک استفاده می‌شود که در مقایسه با مصالح قدیمی، بهره‌وری بیشتری دارند. در ادامه، به معرفی انواع مصالح ساختمانی و عوامل تاثیرگذار در انتخاب مصالح می‌پردازیم.

نگاهی بر دسته بندی انواع مصالح ساختمانی و تاریخچه مصالح ساختمانی

با رشد سریع صنعت ساختمان‌سازی در سطح کلان در این روز‌ها، شناخت و انتخاب مصالح ساختمانی مناسب برای ساخت و ساز از اهمیت بالایی برخوردار است. مصالح ساختمانی به اقلامی اطلاق می‌شود که در ساخت و تولید سازه‌های مختلف استفاده می‌شوند. در هنگام ساخت یک ساختمان یا سازه، از انواع مصالح ساختمانی استفاده می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. داشتن شناخت کافی از این مصالح برای طراحی و اجرای بهتر ساختمان‌ها ضروری است.

انواع مصالح ساختمانی

انواع مختلفی از مصالح ساختمانی وجود دارد که معماران و مهندسان با توجه به نیاز‌ها، هزینه‌ها و… مصالح خود را انتخاب میکنند. کیفیت انواع مصالح ساختمانی متفاوت است و دارای وزن، مقاومت و ویژگی‌های منحصر به فرد خود هستند. مصالح ساختمانی با توجه به این ویژگی‌ها به صورت زیر دسته‌بندی میشوند.

انواع مصالح ساختمانی بر اساس جنس

مصالح ساختمانی با توجه به جنس، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: مصالح ساختمانی ساده و مصالح ساختمانی مرکب.

1.مصالح ساده

در دسته مصالح ساختمانی ساده، مصالح طبیعی یا مصنوعی استفاده می‌شوند. این مصالح شامل آجر، شن و ماسه، سیمان و بلوک می‌باشند. البته هر کدام از این‌ها انواع خودشان را دارند. برای مثال برخی از انواع بلوک شامل موارد زیر میشود:

1. بلوک سیمانی
2. بلوک سنگین
3. بلوک سبک
4. بلوک لیکا
5. بلوک پوکه معدنی
6. بلوک گچی
7. بلوک هبلکس
8. بلوک پرلکس

2.مصالح مرکب

در دسته مصالح ساختمانی مرکب، از ترکیب چندین ماده مصنوعی و طبیعی استفاده می‌شود. مثال‌هایی از این نوع مصالح شامل ملات، بتن و ایزوگام می‌باشند.

 مصالح ساختمانی با توجه به نحوه تولید آن‌ها

مصالح براساس نحوه تولید آن‌ها، به دو دسته مصالح ساختمانی پیش ساخته و مصالح ساختمانی درجا تقسیم می‌شوند.

1.مصالح ساختمانی پیش ساخته

انواع مصالح ساختمانی پیش ساخته، ابتدا در کارخانه ساخته شده و سپس به صورت آماده به محل پروژه منتقل می‌شوند. این روش باعث صرفه جویی در زمان و هزینه‌ها می‌شود و همچنین ضایعات مصالح ساختمانی را برای محیط زیست کاهش میدهد. برخی از مصالح پیش ساخته شامل پنل‌های گچی، دیوارهای بتنی، بلوک‌های ساختمانی و کاشی‌ها می‌باشند.

2.مصالح ساختمانی درجا

از جمله مصالح ساختمانی درجا می‌توان به موادی اشاره کرد که هنگام ساخت و ساز در محل پروژه تولید می‌شوند. این مصالح شامل بتن، قیر، ملات و چارچوب سازه می‌باشند.

 دسته بندی مصالح ساختمانی بر اساس قدمت

مصالح ساختمانی همواره در حال تغییر و پیشرفت بوده‌اند. معماران و سازندگان معمولاً با توجه به شرایط اقلیمی و نوع ساختمان انتخاب میکنند که از انواع مصالح ساختمانی نوین و یا قدیمی استفاده کنند. به طور کلی، مصالح ساختمانی بر اساس قدمت به سه دسته تقسیم می‌شود:

1. مصالح ساختمانی سنتی

این مصالح شامل برگ، شاخه، پوست حیوانات، درختان و سایر مواد طبیعی هستند. این نوع مصالح در گذشته به دلیل دسترسی آسان در ساختمان‌های سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

2. مصالح ساختمانی متداول

این دسته مصالح شامل موادی مانند پلاستیک، بتن، چوب، سیمان، گچ، آهن و سایر مواد با ظرفیت تولید بالا می باشد. این مصالح ساختمانی به دلیل ویژگی‌های سهولت استفاده، مقاومت و دسترسی آسان در ساختمان‌های مدرن استفاده می‌شوند.

3. مصالح ساختمانی نوین

این نوع مصالح ساختمانی از ترکیب کامپوزیت و سایر محصولات مصنوعی تشکیل شده‌اند. برای تولید این مصالح از فناوری‌های پیشرفته استفاده می شود و مقاومت بالا و وزن سبک از ویژگی‌های منحصر به فردی این مصالح می‌باشند.

تاریخچه مصالح ساختمانی

از آن جایی که احتیاج به ساختمان‌ها با توجه به نیاز و سلیقه تغییر می‌کند، این تحولات مرتباً اتفاق میفتند. در طی زمان مصالح زیادی به عنوان مصالح ساختمانی برای ساخت و ساز مورد استفاده قرار گرفته اند. استفاده از برخی از این مصالح همچنان ادامه دارد و بعد از گذشت هزاران سال بشر هنوز به آن ها اعتماد دارد. یکی از مصالح ساختمانی مهم، سنگ است. استفاده از سنگ در ساختمان‌ها به چندین هزار سال پیش باز میگردد و بنا های تاریخی بسیاری به وسیله ی سنگ ها بنا شده اند. از دیگر مصالح ساختمانی که میتوان به آن ها اشاره کرد،  قیر و آسفالت را میتوان نام برد که از قرون میانی به کار گرفته میشدند و امروزه هم در فرآیند ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگریند.

اگر بخواهیم نگاهی کلی بر تحول مصالح ساختمانی بندازیم و پیشرفت انواع مصالح ساختمانی را بر انداز کنیم، میتوان گفت در دهه 1930، فولاد به صحنه مصالح آمده و تحول عمده‌ای در ساختمان‌ها به وجود آورد. محبوبیت فولاد به دلیل مزایایی نظیر سهولت استفاده در پروژه‌های بزرگ و قابلیت ارتجاع به هنگام زلزله ایجاد شد.

در دهه 1950، بتن مسلح با فولاد و بتن غیر مسلح محبوب شدند. بتن به لطف مقاومت بالا و خواص سازش پذیری به شکل های مختلف، تحول جدیدی در صنعت مصالح ساختمانی ایجاد کرد. همچنین از دهه 1960، بلوک های ساختمانی بر پایه سیمان روی کار آمدند. بعد از این تحولات، در دهه 1970، شیشه، پلاستیک و الیاف شیشه‌ای راه خود را برای ورود به صنعت مصالح ساختمانی پیدا کردند.

در ادامه در خصوص تاریخچه ی تعدادی از انواع مصالح ساختمانی با جزئیات بیشتری صحبت خواهیم کرد.

1. بتن رومی:

بتن رومی یا opus caementicium، در اواسط قرن اول و به وسیله ی رومیان باستان با بالاترین تکنولوژی روز در آن زمان ساخته شده است. این بتن بر اساس یک سیمان تنظیم کننده هیدرولیک ساخته شده و به طور مكرر و غالبا به صورت آجری، مورد استفاده قرار می گرفته است.

بتن رومی به عنوان مصالح ساختمانی دارای مقاومت بالایی نسبت به بتن مدرن میباشد که باعث جلب نظر مخاطبین خود شده است. با توجه به تحقیقات صورت گرفته، بتن رومی با توجه به مواد اولیه ای که در آن به کار رفته است، با گذشت زمان و جذب رطوبت، استحکام بیشتری پیدا میکند و مقاومت آن افزایش می یابد.

2. بلوک سبک

یکی از کاربردی ترین مصالح ساختمانی، که به نوعی جایگزینی هم برای آجر می باشد، بلوک سبک نام دارد. بلوک های سبک، نوعی بلوک متخلخل می باشند که از تزریق حبابهای هوا  به ترکیب ماسه ریز دانه و سیمان تولید می شوند. فرمول بلوک سبک را اولین بار یک معمار سوئدی به نام دکتر اکسل اریکسون که استاد یار تکنولوژی ساختمان در انستیتو ویل تکنولوژی استکهلم بود، در سال 1924 پیدا کرد. در واقع ریشه اصلی این بلوک به سال 1920 میلادی باز می گردد که سوئد با کمبود چوب مواجه بود.

هدف از تولید بلوک سبک، دستیابی به نوعی از مصالح ساختمانی بوده که ویژگی هایی شبیه به چوب داشته باشد و همانند چوب سبک باشد. بلوک سبک همچنین ویژگی های بسیاری دارد. از جمله آنکه عایق گرما و صوت بوده و دارای قابلیت نصب آسان و مقاوم در برابر تخریب نیز می باشد.

استفاده از بلوک سبک به عنوان یک مصالح ساختمانی پر کاربرد در ایران از سال 1353 آغاز شد و با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی مطابق مباحث 18 و 19 مقررات ملی ساختمان توسعه یافت.

3. سیمان

قدمت سیمان به پیش از میلاد مسیح باز می گردد و سیمان از قدیمی ترین مصالح ساختمانی می باشد. واژه سیمان از واژه سمنت گرفته شد است و اولین بار در ساختمان پانتئون شهر رم مورد استفاده قرار گرفته است. البته سیمان به صورت امروزی توسط ژوزف اسپیدن که یک بنای انگلیسی بود، در سال 1824 کشف شد. ژوزف اسپیدن از طریق پختن آهک و خاک رس و آسیاب کردن آن موفق شد تا ابتدایی ترین نوع مصالح ساختمانی را با نام سیمان پرتلند کشف کند.

4. آجر

یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی آجر می باشد. پیش بینی ها توسط برخی از باستان شناسان نشان دهنده ی این است که قدمت این مصالح ساختمانی تقریبا به چند هزار سال پیش بر می گردد. باستان شناسان در ایران بناهایی متعلق به تقریبا 4000 سال پیش از میلاد را یافتند. این بنا ها کوره های آجر پزی و سفال پزی می باشد که در مناطق کاشان و شوش رویت شده است.

قیمت مصالح ساختمانی

عواملی که می‌توانند بر قیمت مصالح ساختمانی تأثیر بگذارند، شامل خواص فیزیکی مصالح مانند وزن، حجم، چگالی و خواص شیمیایی، مانند مقاومت در برابر اسیدها، قلیاها، خوردگی، مقاومت در برابر گازها و هوازدگی و خواص مکانیکی، مانند ارتجاع، مقاومت فشاری، درجه سختی و کرنش می‌شوند. همچنین، عوامل اقتصادی و بازاریابی نیز می‌توانند در قیمت مصالح ساختمانی تاثیر داشته باشند.

برای مثال، فولاد با مقاومت بالا در برابر فشار و خمش، نسبت به برخی از مصالح ساختمانی دیگر قیمت بیشتری دارد. همچنین، مصالح ساختمانی خاصی وجود دارند که برای استفاده در شرایط دشوارتر (مانند تحت آب یا در مناطق آب و هوایی سرد) طراحی شده‌اند و همین امر می‌تواند به افزایش قیمت آنها منجر شود. در نتیجه، قیمت مصالح ساختمانی بر اساس محاسبه‌هایی مبتنی بر خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی آنها تعیین می‌شود. همچنین، شرایط بازار، نیازهای پروژه و موقعیت جغرافیایی نیز در تعیین قیمت مصالح ساختمانی تأثیرگذار هستند.

نکاتی که در خرید مصالح ساختمانی باید به آن توجه کنید

قبل از آن که به نکات مهم برای خرید مصالح ساختمانی بپردازیم، باید بدانیم که انتخاب صحیح مصالح ساختمانی یکی از مهمترین عوامل در کیفیت و دوام ساخت و ساز است. به همین دلیل در انتخاب و تهیه مصالح ساختمانی باید توجه ویژه‌ای به خرج داد. در ادامه نکاتی که در خرید مصالح باید به آن‌ها توجه کنید را ذکر میکنیم:

 هزینه‌های مصالح ساختمانی

قیمت مصالح ساختمانی ممکن است در زمان‌های مختلف یا حتی مکان‌های مختلف متفاوت باشد. برای مثال ممکن است قیمت برخی مصالح ساختمانی در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی باشد. یکی از کار‌هایی که میتوانید برای کاهش هزینه انجام دهید استفاده از مصالح ساختمانی بازیافتی است. این کار نه تنها در کاهش هزینه موثر است بلکه به حفظ محیط زیست نیز کمک میکند.

نکته مهم دیگری که حتما باید در نظر بگیرید مقایسه هزینه بهره برداری (life cycle cost) میان مصالح ساختمانی متفاوت است. هزینه بهره برداری به مجموع هزینه خرید، نگهداری و تعمیرات گفته میشود. به عنوان مثال، ممکن است مصالح ساختمانی که قیمت خرید آن پایین‌تر است در نهایت با احتساب هزینه نگهداری و تعمیر، گران‌تر تمام شود.

تاثیر آب و هوا در انتخاب مصالح ساختمانی

تحلیل شرایط آب و هوایی در انتخاب مصالح بکار رفته در ساختمان اهمیت بسزایی دارد. برای مثال در مناطق با بارش برف و باران فراوان ، مصالح ساختمانی باید دارای مقاومت بالا در برابر رطوبت باشند. در تحلیل شرایط آب و هوایی برای انتخاب مصالح ساختمانی، بهتر است که به میزان نور روز، بارش برف و باران، میزان سرما و گرما در طول سال و تهویه هوا توجه کرد.

انتخاب مصالح ساختمانی با دوام

دوام و پایداری مصالح از نکاتی است که باید به آن توجه کنید. مصالحی که قادر به مقاومت در برابر خوردگی، رطوبت و سایر شرایط محیطی هستند، عمر بیشتری خواهند داشت. برای بررسی دوام مصالح ساختمانی در شرایط آب و هوایی و محیطی، بهتر است با متخصصان مشورت کنید.

اهمیت دسترسی در انتخاب مصالح ساختمانی

در انتخاب مصالح ساختمانی دسترسی آسان به آنها بسیار مهم است. این امر بر هزینه حمل و نقل و زمان نصب تاثیر میگذارد. بهتر است از مصالحی که در محل مورد نظر شما به راحتی در دسترس است استفاده کنید تا هزینه حمل و نقل کاهش یابد و کار ساخت و ساز بدون تاخیر پیش برود.

مصالح ساختمانی سازگار با محیط زیست می‌توانند طیف گسترده‌ای از مواد مانند بتن سبز، بلوک‌های سبز، عایق‌های حرارتی، چوب بازیافتی، روکش‌ها و رنگ‌های زیست‌دوست و سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر (مانند پنل‌های خورشیدی) را شامل شود.

استفاده از این مصالح ساختمانی سازگار با محیط زیست منجر به کاهش مصرف منابع طبیعی، کاهش آلودگی، حفاظت از تنوع زیستی، کاهش تولید ضایعات و بهبود کیفیت هوا و آب می‌شود. از طرفی، این مصالح ساختمانی می‌توانند دوام ساخت را افزایش داده و به حفظ محیط زیست کمک کنند. استفاده از مصالح بازیافتی یکی از راهکارهای مهم در کاهش پسماند ساختمانی و حافظت از جوامع و منابع طبیعی است.

جمع بندی

همانطور که در این مقاله بیان شد، در سراسر جهان تنوع بسیاری از انواع مصالح ساختمانی وجود دارد. هر منطقه بر اساس موقعیت جغرافیایی، مصالح ساختمانی مختص خود را دارد و انتخاب و تصمیم گیری برای استفاده از انواع مصالح ساختمانی وابسته به عوامل بسیار مختلفی است.

ما در مجموعه ایران اگریگیت، با کسب سال ها تجربه و به عنوان تولید کننده ی مطرح مصالح ساختمانی در حوزه بلوک سبک به تشریح این نکات و دسته‌بندی‌ها پرداختیم تا بتوانیم مشتریان خود را دقیق‌تر و هدفمند‌تر برای خرید انواع مصالح ساختمانی متناسب با پروژه مدنظرشان راهنمایی کنیم.

متن سربرگ خود را وارد کنید

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

امتیاز ۰ از ۵ – ۰ رای

در حال ثبت رای